APRIL 24, 1915 - 24 NİSAN 1915

Regarding these revolts and massacres, the Ottoman Government merely declared to the Armenian Archbishop, deputies and community leaders that appropriate measures would be implemented if the Armenians did not stop massacring the Moslems. However, the intensification of the events, the increase of attacks against defenseless Turkish women and children and the war that waged on several battlefronts all at the same time necessitated to secure the rear lines.

The first move adopted on April 24, 1915 was to ban all Armenian committees and to arrest 2.345 leaders for crimes against the State. The date of April 24, commemorated by the Armenians abroad as the anniversary of genocide against Armenians, is the date of these arrests and has nothing to do with the replacement.

The Etchmiasin Patriarch, a priest named Kevork, sent the following cable to the United States President upon this move:

Mr. President, according to the latest news received from the Turkish Armenia, a massacre started there and an organised terror has put the Armenian lives in danger. In this precarious moment, I am addressing to the noble sentiments of the great American nation and ask you to intervene immediately through your Great Republic’s diplomatic representation for protecting my people left to the mercy of the violence of Turkish fanaticism, on behalf of humanity and Christian belief.

Kevorg, Ecumenic Patriarch of all Armenians.

This cable was followed by the Washington contacts of the Russian Ambassador.

The incident here was merely the banning of Armenian committees and the arrest of the culprits. Yet, the Armenians endeavoured to display it as a massacre and to rally the United States and Russia into their ranks.

24 NİSAN 1915

Osmanlı hükümeti, Ermenilerin çıkardığı isyan ve yaptığı katliamlar karşısında, Ermeni Patriği, Ermeni milletvekilleri ve Ermeni halkının ileri gelenlerine “Ermenilerin Müslümanları arkadan vurmaya ve katletmeye devam etmeleri halinde gerekli önlemleri alacağını” bildirmiştir. Ancak, olayların durmak yerine giderek yoğunlaşması, savunmasız kalan Türk kadın ve çocuklarına yönelik saldırıların artması ve ordunun bir çok cephede savaş halinde bulunması nedeniyle cephe gerisinin emniyete alınması ihtiyacı doğmuştur.

Bu nedenle, 24 Nisan 1915 tarihinde Ermeni Komiteleri kapatılarak, yöneticilerinden 2345 kişi devlet aleyhine faaliyette bulunmak suçundan tutuklanmıştır. Tutuklular Ankara ve Çankırı hapishanelerine yollanmıştır. Dışarıdaki Ermenilerin her yıl "Ermeni soykırımının yıldönümü" diye andıkları 24 Nisan, işte bu 2345 komitecinin tutuklandığı tarihtir ve yer değiştirme uygulamasıyla hiç bir şekilde ilgili değildir.

Osmanlı hükümetinin bu kararı üzerine harekete geçen Eçmiyazin Katogikosu Kevork, ABD Cumhurbaşkanı’na şu telgrafı göndermiştir:

"Sayın Başkan, Türk Ermenistanı’ndan aldığımız son haberlere göre, orada katliam başlamış ve organize bir terör, Ermeni halkının mevcudiyetini tehlikeye sokmuştur. Bu nazik anda Ekselanslarının ve büyük Amerikan Milletinin asil hislerine hitap ediyor, insaniyet ve Hıristiyanlık inancı adına, büyük Cumhuriyetinizin diplomatik temsilcilikleri vasıtasıyla derhal müdahale ederek, Türk fanatizminin şiddetine terkedilmiş Türkiye'deki halkımın korunmasını rica ediyorum.

Kevork,

Başpiskopos ve bütün Ermenilerin Katogikosu(1)."

Başpiskopos Kevork'un telgrafını, Rusya'nın Washington Büyükelçisi'nin ABD'deki temasları izledi. Bütün olup biten, yasadışı Ermeni komitelerinin kapatılması ve elebaşlarının tutuklanmasıdır. Fakat Ermeniler olayı bir "katliam" gibi göstermeye, ABD ile Rusya’yı kendi saflarına çekmeye çalışmışlardır.

DİPNOTLAR

1) Gürün, Kamuran, Ermeni Dosyası, TTK Basımevi, Ankara 1983, s. 210